Bybit TR, blok zinciri ve Web3’teki son trendleri ele aldığı seride bu hafta “Bitcoin Ordinals Nedir?” konusuna yer veriyor. Ordinals, Bitcoin ağına yepyeni bir boyut kazandırdı. Sanat eserlerinden videolara kadar pek çok içerik doğrudan Bitcoin üzerine kaydedilebiliyor
Son yıllarda kripto paralara ilgi artarken, Bybit TR de blok zinciri ve Web3’teki son trendleri ele aldığı seride bu hafta “Bitcoin Ordinals Nedir?” konusuna yer verdi.
Bitcoin Ordinals, Ocak 2023’te, satoshi’lere bilgi ekleyerek Bitcoin üzerinde NFT üretmenin bir yolu olarak tanıtıldı. Bu yöntem, “inscription” (yazıt ekleme) adı verilen bir süreç sayesinde gerçekleşir.
Daha önce NFT’ler ağırlıklı olarak Ethereum, Solana ve BNB Chain gibi blok zincirlerinde üretiliyor ve kullanılıyordu. Ordinals ekibi, aynı mantığın Bitcoin üzerinde de uygulanabileceğini gösterdi ve Ordinals projesi ortaya çıktı.
Bitcoin’in kod yapısında değişiklik yapmak, merkeziyetsiz yapısı nedeniyle oldukça zordur. Ağın güvenliğini riske atmamak için birçok geliştirici bu değişimlere mesafeli yaklaşır. Bu yüzden Bitcoin NFT’leri, diğer ağlardaki NFT’ler kadar hızlı yaygınlaşmamıştı. Ancak Web3 ekosisteminin gelişimiyle birlikte, Bitcoin üzerinde de NFT üretmek vizyoner geliştiriciler için mümkün hale geldi.
Kuruluşundan bu yana Ordinals çeşitli içeriklerin Bitcoin üzerinde saklanmasını mümkün kıldı. Kullanıcılar, görsel, ses ve video gibi içerikleri Bitcoin üzerinde saklayarak bu yeni yapıya katkıda bulunuyor. Peki, bu sistem nasıl çalışıyor?
Ordinals protokolü, satoshi’lere sıra numarası verilmesini ve bu numaraların işlemler boyunca takip edilmesini sağlar. Basitçe ifade etmek gerekirse, ordinals sayesinde her satoshi’ye ek veriler eklenebilir ve bu sayede benzersiz hale getirilebilir. Bu sürece “inscription” (yazıt ekleme) denir.
Satoshi’ler, çıkarıldıkları sıraya göre numaralandırılır. İşlemler sırasında da giriş ve çıkış sırasına göre takip edilir. Bu nedenle “ordinal” yani “sıra numarası” ifadesi kullanılır. İlk bloktaki ilk satoshi 0 numarasına, ikinci satoshi ise 1 numarasına sahiptir. Ordinal teorisine göre bu numaralar, satoshi’lere eklenen veriler için kalıcı bir kimlik görevi görür.
Ordinals, geleneksel NFT’lere benzer olsa da bazı farklılıklar içerir. NFT’ler genellikle Ethereum veya Solana gibi ağlarda akıllı kontratlar aracılığıyla üretilir ve çoğu zaman temsil ettikleri içerik zincir dışında depolanır. Buna karşılık, Ordinals doğrudan Bitcoin’in en küçük birimi olan satoshi’nin üzerine işlenir ve bloklara dahil edilir. Bu nedenle ek bir yan zincir veya ayrı bir token gerektirmez. Ordinals, Bitcoin’in temel özelliklerinden yararlanacak şekilde tasarlanmıştır.
Ordinal Teorisi, her satoshi’ye sıra numarası verilerek Bitcoin arzı içinde takip edilmesini sağlayan bir yöntemdir. Böylece bir satoshi üzerine işlenen veriler, NFT benzeri dijital varlıklara dönüşür. Bu sistem, 14 Kasım 2021’de hayata geçen Taproot güncellemesi sayesinde mümkün hale gelmiştir.
Ordinal Teorisi, satoshi’lerin tekil olarak takip edilmesini sağladığından, onları koleksiyon öğeleri haline getirmiştir. Toplam arz dikkate alınarak satoshi’ler için şu nadirlik seviyeleri belirlenmiştir:
Common (Yaygın): Her bloktaki ilk satoshi dışında kalan tüm satoshi’ler (2,1 katrilyon adet).
Uncommon (Nadir): Her bloktaki ilk satoshi (6.929.999 adet).
Rare (Çok Nadir): Her zorluk ayarlamasındaki ilk satoshi (3.437 adet).
Epic (Efsanevi): Her halving sonrasındaki ilk satoshi (32 adet).
Legendary (Destansı): Her döngüdeki ilk satoshi (5 adet).
Mythic (Mitik): Genesis bloktaki ilk satoshi (1 adet).
Ordinals, Bitcoin ağını yalnızca değer transferi için kullanılan bir yapı olmaktan çıkarıp, yeni bir kullanım alanı kazandırdı. Ancak bu durum topluluk içinde tartışmalara da yol açtı.
Bir kesim, Bitcoin’in sadeliğinin korunması gerektiğini ve değer transferi dışında işlevlerle yüklenmemesi gerektiğini savunuyor. Diğer kesim ise Bitcoin’in gelişerek yeni kullanım alanları kazanması gerektiğini düşünüyor.
Ordinals ile üretilen yazıtlı satoshi’ler, normal BTC transferleriyle aynı blok alanını paylaşır. Bu durum ağ ücretlerini artırmıştır. Kimi kullanıcılar bunu olumsuz görse de bazıları madenciler için ek gelir yaratacağı için uzun vadede faydalı olduğunu savunuyor.
Gelecekte blok ödülleri azaldıkça, ağ güvenliği için en önemli teşvik işlem ücretleri olacak. Bu açıdan bakıldığında Ordinals, Bitcoin’in sürdürülebilirliği için olumlu bir katkı sağlayabilir.
Ordinals ekosistemi henüz olgunlaşmadığı için, Bitcoin üzerinde NFT üretmek diğer ağlara kıyasla daha karmaşık ve teknik bilgi gerektiriyor. Halihazırda kullanıcıların kolayca NFT oluşturabileceği gelişmiş pazar yerleri bulunmuyor.
Bir yöntem, tam bir Bitcoin düğümü çalıştırmayı ve bu düğümde Taproot uyumlu bir cüzdan kurmayı gerektiriyor. Ardından satoshi’ler bu cüzdana yazıt eklenerek NFT’ye dönüştürülebiliyor. Alternatif olarak, “no-code” araçlar kullanılarak daha basit bir şekilde de inscription yapılabiliyor.
Burada dikkat edilmesi gereken nokta, kullanılan cüzdanın “coin control” özelliğine sahip olmasıdır. Aksi takdirde yazıtlı satoshi’ler işlem ücretlerinde harcanabilir veya yanlışlıkla başka bir işleme gönderilebilir. Ayrıca inscription işlemi için yeterli BTC’ye sahip olunmalıdır.
Ordinals, Bitcoin ağına yepyeni bir boyut kazandırdı. Sanat eserlerinden videolara kadar pek çok içerik doğrudan Bitcoin üzerine kaydedilebiliyor. Bu durum, Bitcoin adreslerinin sayısında da rekor artışa yol açtı.
Bugün, Bitcoin’in tarihindeki en ilginç anlardan birine tanıklık ediyoruz. Yatırım ve değer transferinin ötesinde, inovasyonun ağ üzerinde yeni kullanım alanları yarattığı bir dönemden geçiyoruz. Ordinals’in kalıcı bir trend olup olmayacağını zaman gösterecek, ancak şimdiden Bitcoin dünyasında önemli bir dönüm noktası oldukları kesin.
